WYCIECZKA Nr 809 - Szlak pamięci „Muzeum w przestrzeni-wielokulturowe korzenie regionu łódzkiego”

TRASA WYCIECZKI i DANE STATYSTYCZNE
Dojazd na szlak :
Łódź - Andrespol - Justynów
Szlak pamięci „Muzeum w przestrzeni-wielokulturowe korzenie regionu łódzkiego” :
Justynów - Gałków Mały - Borowa - Kaletnik - Żakowice - Koluszki - Felicjanów - Koluszki - Nowy Redzeń - Słotwiny - Stefanów - Stamirowice - Kazimierzów - Wierzchy - Władysławowo - Popień - Jeżów - Jasienin Duży - Rogów - Józefów - Stefanów - Zacywilki - Kołacinek - Kraszew - Nadolna - Dabrowa Mszadelska - Teresin - Michałów - Kraszew Wielki - Grodzisk - Dmosin Drugi - Dmosin - Nagawki - Lubowidza - Niesułków Kolonia - Wola Cyrusowa Kolonia - Jabłonów - Dąbrówka Mała - Tadzin - Brzeziny - Paprotnia - Helenów - Małczew - Czyżyków - Gałkówek Kolonia - Gałkówek Parcela - Gałków Duży - Gałków Mały - Justynów
Łącznie : 135 km
Powrót :
Justynów - Andrespol - Łódź
(27.04.2020. - 182,82 km, 20,2 km/h, 9:01:09 h)
ZDJĘCIA          RELIVE           FILMY             GPS

Wszystkie zdjęcia i filmy z WYCIECZKI Nr 809 znajdują się w linkach j/w.

Łódź, miasto o bogatej historii przemysłowej, słynie z imponującej architektury, w której dominują piękne kamienice i wille. Te zabytkowe budynki są świadectwem dawnej świetności miasta i przyciągają turystów z całego świata.
Wiosenną wycieczkę zaczynam przy ul. Pilota Stanisława Wigury 4/6.

Znajduje się tu eklektyczna willa, którą wybudowano dla Ignacego Rassalskich - właściciela fabryki lin, powrozów i sznurów przy ul. Przybyszewskiego 12. 

Fasadę budynku zdobią dwa ryzality z przepięknymi dekoracjami.

Willę zbudowano w 1925 roku.

Obecnie mieści się w niej pensjonat "Deja Vu Residence".

Po obowiązkowym preludium szybko opuszczam Łódź i kieruję się do Justynowa.

Na dziś zaplanowałem sobie przejechanie szlaku pamięci, który utworzono w ramach projektu pt. "Muzeum w przestrzeni-wielokulturowe korzenie regionu łódzkiego". Jest to wspólne przedsięwzięcie gmin Koluszki, Brzeziny, Dmosin, Jeżów, Rogów oraz miasta Brzeziny, którego celem jest promocja wiedzy na temat walorów historyczno-kulturowych, środowiskowych oraz popularyzacja aktywnego wypoczynku. W terenie wyznaczono cztery tematyczne szlaki : historyczny (pamięci), przyrodniczy, kulturowy i kulinarny.

W dniu 13.02.2020 r. zaliczyłem przejazd szlakiem kulinarnym (inna nazwa szlak łaknienia - zobacz WYCIECZKA Nr 789), natomiast w dniu 16.02.2020 r. przejazd szlakiem tablic "Muzeum w przestrzeni wielokulturowe korzenie regionu łódzkiego" po mieście Brzeziny (zobacz WYCIECZKA Nr 790).

Wszystkie szlaki MwPWKRŁ przystosowane są do ruchu pieszego i rowerowego. Przy ważniejszych obiektach znajdą się tablice informacyjne i kierunkowe szeroko informujące o miejscu, w którym podróżnik się znajduje. Projekt został współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Ruszam na zaplanowaną trasę i jak zwykle robię dużo zdjęć, aby należycie udokumentować przebieg tej ciekawej eskapady. Tablica w Justynowie "Walki 23 listopada 1914 r. w Lesie Gałkowskim".

Aleja brzozowa - główna aleja spacerowa w Lesie Gałkowskim.

W 1914 roku las ten stał się areną największej bitwy manewrowej I wojny światowej i jednocześnie mogiłą dla 23 tysięcy żołnierzy – Polaków, Rosjan, Niemców. Na zdjęciu dukt Zielonogórsko-Borowski.

Przebieg szlaku oznaczony został specjalnymi logotypami, które rozmieszczono na drzewach i słupach.

Dukt Napoleoński - popularna trasa dla wielu rowerzystów.

Cmentarz wojenny w Gałkowie Małym (wzniesienie na południowym krańcu ul. Wojska Polskiego). Nekropolię poznałem już dawno temu - zobacz WYCIECZKA Nr 32.

Tablica edukacyjna "Cmentarz wojenny w Gałkowie Małym i wielki wybuch".

Tablica Nadleśnictwa Brzeziny pt. "Cmentarz z I Wojny Światowej".

Pomnik ku czci żołnierzy Wojska Polskiego walczących w kampanii wrześniowej w 1939 roku.

Cmentarz gałkowski upamiętnia przede wszystkim wydarzenia z 23 listopada 1914 roku, kiedy natarcie armii niemieckiej pod dowództwem gen. Litzmanna (dla upamiętnienia jego brawurowego kierowania wojskiem w kwietniu 1940 roku, Niemcy nazwali Łódź Litzmannstadt), rozbiło obronę Rosjan (6 Dywizja Syberyjska) i pozwoliło na wyrwanie się z okrążenia.

Leśny odcinek szlaku do wsi Borowa. Przy trasie znajdują się okopy z 1914 roku.

Cmentarz wojenny we wsi Borowa - zobacz więcej WYCIECZKA Nr 129.

Tablica edukacyjna "Borowa i krwawy listopada 1914 r.".

Zachowały się tu resztki cmentarza ewangelickiego, przed którym ustawiony jest drewniany krzyż i granitowa tablica z datami "1914-1918".

Na terenie nekropolii leżą kamienie upamiętniające żołnierzy niemieckich. "Unteroffizier Fritz Müller, 10. Komp. Res. Inf. Regt. 227, † 23.11.1914".

"Oberleutnant Kurt Hesse, 1. Batl. Res. Fuss Art. Rgt. 6, † 23.11.1914". Zobacz także opis z WYCIECZKI Nr 139.

Z Borowej szlak kieruje się przez las do wsi Kaletnik.

Najpierw prowadzi skrajem lasu, a potem duktem do ul. Kościelnej.

Za cmentarzem parafialnym w Kaletniku znajduje się zbiorowa mogiła poległych żołnierzy rosyjskich, niemieckich i polskich, którzy brali udział w "Bitwie pod Brzezinami" w 1914 roku.

Jest to obelisk z połączonych ze sobą kamieni, zwieńczony dużym krzyżem. Do cokołu przytwierdzona jest granitowa tabliczka z napisem "Mogiła zbiorowa żołnierzy różnych narodowości poległych podczas I wojny światowej".

Te okolice poznałem w trakcie WYCIECZKI Nr 199.

Przy leśnym dukcie ustawiona jest tablica "Człowiek i przyroda. Ścieżka edukacyjna w Różycy. Miejsca pamięci narodowej". Zobacz koniecznie WYCIECZKĘ Nr 520 !

Szlak wiedzie dalej przez las do drogi woj. nr 716 w Kaletniku.

Następnie przez Żakowice do Koluszek, pod kościół pw. Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej - patronki kolejarzy. 

Za świątynią wyeksponowany jest zabytkowy parowóz typ Px49-1799. Został wyprodukowany przez Fabrykę Lokomotyw w Chrzanowie w 1950 roku.

Koluszki ul. Brzezińska - pomnik pamięci poległych i pomordowanych w czasie II wojny światowej.

Obok pomnika pojawiła się tablica pt. "Łapanki i ofiary wojny". To nowy projekt pt. "Koluszki zawsze w centrum", który współfinansowany został z Funduszy Europejskich.

Następnie szlak kieruje się ulicami 3 Maja i Krańcową. Za przejazdem kolejowym przy ul. Wyspiańskiego opuszcza Koluszki.

Przy drodze do wsi Felicjanów ustawiona jest tablica MwPWKRŁ.

W pobliżu znajduje się "Mogiła ofiar hitleryzmu w Felicjanowie".

Przez te okolice przejeżdżałem już kiedyś wiele razy. Zobacz np. WYCIECZKA Nr 645.

Z Felicjanowa szlak wraca do Koluszek do Parku Miejskiego. Na terenie zieleńca stoi obelisk poświęcony żołnierzom VI Oddziału Partyzanckiego Armii Krajowej dowodzonego przez porucznika "Sama" (zobacz WYCIECZKA Nr 80). 

Nowa tablica "Szkoła Powszechna nr 2" przy ul. Kościuszki 16.

Z centrum Koluszek szlak prowadzi do wiaduktu kolejowego przy ul. Wojska Polskiego.

Dalej na wschód przez las słotwińsko-będzeliński.

Kapliczka na drzewie z lesie będzelińskim.

Za lasem i torami kolejowymi, szlak doprowadza do wioski Nowy Redzeń.

Przy drodze ustawiona jest tablica MwPWKRŁ pt. "Redzeń i użytki ekologiczne w pobliskich lasach".

Nowy Redzeń i okolice znam dobrze z WYCIECZKI Nr 108.

Kolejny odcinek szlaku prowadzi do szosy w Starych Słotwinach.

Dalej polną drogą w kierunku wsi Stamirowice.

Warto wybrać się na taką trasę właśnie wiosną. Rolniczy krajobraz gminy Koluszki jest niesamowity !

Skrzyżowanie dróg przed Stamirowicami. Stoi tam wiata "Stacja Koluszki" (na szlaku ciągu pieszo-rowerowego pt. "Śladem dawnej kolejki - pociąg do przyrody").   

Tablica wyjazdowa ze wsi Stamirowice.

Okoliczne wzgórza obsadzone są potężnymi BAZAMI OBCYCH. "ONI są wszędzie" ! 👽

Kręta asfaltówka doprowadza do wsi Kazimierzów.

Jest tutaj rewelacyjny odcinek trasy, która łączy się z drogą na linii Wierzchy - Świny.

Szlak skręca na zachód do wsi Wierzchy, którą znam z WYCIECZKI Nr 435.

A następnie na północ do skrzyżowania z drogą na Jeżów.

Jedzie się do wsi Popień trasą niebieskiego szlaku rowerowego "Ziemi Rawskiej".

Mural w Jeżowie kibiców RTS Widzew Łódź.

Cmentarz wojenny w Jeżowie (powiat brzeziński) - pamiątka bitwy pomiędzy wojskami niemieckimi i rosyjskimi jaka rozegrała się w pierwszych dniach I wojny światowej w okolicach Jeżowa.

Przed nekropolią ustawiona jest tablica MwPWKRŁ "Cmentarz żołnierzy niemieckich z I wojny światowej".

Pośrodku placu stoi kamienny obelisk, pomnik z symbolem "Krzyża Żelaznego" - słynnego odznaczenia wojskowego i napisem "Unsern Helden", postawiony na grobie nieznanego z imienia niemieckiego generała. 

Tuż obok znajduje się cmentarz choleryczny, który założono podczas epidemii cholery w 1831 roku.

Przy nekropolii ustawiona jest tablica edukacyjna.

Ziemię brzezińską w okolicach Jeżowa "pilnują" trupioblade watahy BAZ OBCYCH. "ONI są wszędzie" ! 👽

W tej części Jeżowa znajduje się także cmentarz miejscowej parafii rzymskokatolickiej.

Warto zajrzeć na jego teren, bowiem jest tutaj wiele ciekawych pochówków i zabytkowych pomników. Opisałem je na kartach niesamowitej WYCIECZKI Nr 102 z 2012 roku.

Urząd Gminy Jeżów ul. Kwiatowa 1.

Naprzeciwko urzędu znajduje się cmentarz wojenny z 1939 roku (zobacz wpisy na kartach W-102).

Na skwerze przed cmentarzem, wyeksponowane jest oryginalne działo przeciwpancerne pochodzące z czasów II wojny światowej.

Bitwa pod Jeżowem, która miała miejsce 9 września 1939 roku, była jednym z tragicznych epizodów kampanii wrześniowej. To największa i najbardziej krwawa bitwa dla 30. Poleskiej Dywizji Piechoty. W jej wyniku zginęło 456 polskich żołnierzy, a największe straty poniósł 83. Pułk Piechoty, który stracił również swojego dowódcę, pułkownika Adama Nadachowskiego.

Droga woj. nr 705 w Jeżowie - szlak skręca na zachód w drogę do wsi Jasienin Duży.

Asfaltowa droga prowadzi do skrzyżowania, gdzie stoi krzyż z 1929 roku.

Nieopodal ustawiona jest tablica edukacyjna MwPWKRŁ. 

Na planszy zamieszczono wiadomości dot. "Bitwy pod Jeżowem i Przyłękiem".

Rolniczy krajobraz w Jasieninie i kwitnące, wiosenne drzewa na polu z gorczycą.

Zrujnowany drewniak w Jasieninie.

We wsi zachowało się kilka przedwojennych domów.

Na końcu Jasienina szlak wkracza na tereny leśne. Tuż za szlabanem należy skręcić w lewo na wąską ścieżkę.

Jest to fantastyczny odcinek, po którym przebiega także szlak kulinarny MwPWKRŁ.

Jest to dla mnie jedna z najpiękniejszych tras rowerowych w regionie łódzkim. Leśna arteria ciągnie się do ul. Leśnej w Rogowie.

Następny odcinek to przejazd trasą czerwonego szlaku rowerowego "Śladami Reymonta", do cmentarza wojennego w Rogowie.

Nekropolię odwiedziłem podczas WYCIECZKI Nr 124. Przed wejściem ustawiona jest tablica MwPWKRŁ pt. "Cmentarz z I wojny światowej w Rogowie". 

Na terenie nekropolii spoczywa nieznana liczba żołnierzy niemieckich i rosyjskich, którzy polegli w 1914 roku podczas ofensywy dęblińsko-warszawskiej.

Za cmentarzem szlak skręca na leśny dukt, który prowadzi do wsi Józefów. Na skraju lasu ustawiona jest tablica MwPWKRŁ pt. "Lasy doświadczalne SGGW w Rogowie".

Przejazd przez Józefów trwa tylko chwilę. Z szosy na Rogów trzeba skręcić w prawo - na zachód.

A potem od razu na północ do wsi Stefanów.

Wioskę znam dobrze z WYCIECZKI Nr 311.

Za Stefanowem jedzie się znowu na zachód przez Zacywilki.

To jedna z moich ulubionych tras rowerowych i często tędy jeżdżę (zobacz np. WYCIECZKA Nr 240).

Z szosy jest fenomenalny widok na dolinę odnogi rzeki Mroga i pofałdowany teren w okolicy Kołacinka.

Szlak pamięci prowadzi do cmentarza parafialnego w Kołacinku.

Przy wejściu ustawiona jest tablica edukacyjna pt. "Kwatera wojenna z 1939 r. w Kołacinku".

Oprócz żołnierzy września, na cmentarzu spoczywają również powstańcy styczniowi polegli w bitwie z wojskami carskimi stoczonej 4 września 1863 r. pod Wolą Cyrusową.

Wieczny odpoczynek znalazł tu także dowódca kosynierów - Francuz Paul Gannier d'Aubin.

Opis mogił żołnierskich zamieściłem na kartach WYCIECZKI Nr 73.

Przy głównej alei cmentarza znajduje się grób Rodziny Dobieckich, którzy w XIX wieku byli właścicielami majątku w Kołacinku.

Zabytkowy kościół pw. Wszystkich Świętych w Kołacinku. Świątynię zwiedziłem w trakcie WYCIECZKI Nr 626.

Przy parkingu obok plebani ustawiona jest tablica edukacyjna pt. "Śladami Powstania Styczniowego 1863 roku w Gminie Dmosin".

Tak sobie myślę, że może kiedyś opracuję trasę takiego szlaku i pojadę rowerkiem przez malownicze tereny gm. Dmosin.

Kołacinek to bardzo ważna miejscowość na szlakach MwPWKRŁ. Obok remizy strażackiej przy DW nr 704, ustawiona jest kolejna tablica. 

We wsi znajduje się "Park jurajsko-botaniczny w Kołacinku". Jego największą atrakcję stanowi ścieżka ery mezozoicznej, gdzie stoją makiety prehistorycznych gadów. 

Dalej szlak prowadzi na północ rewelacyjnym odcinkiem, który przebiega pośród kolorowych pól.  

Na wzniesieniu na krótko łączy się z asfaltową drogą do wsi Koziołki.

I ciągnie się wciąż na północ w stronę osady Kraszew.

Dla takich widoków warto się ruszyć z domu i rowerem poznawać Ziemię Łódzką !

W Kraszewie szlak skręca na wschód do wsi Nadolna.

Następnie ponownie na wschód do osady Dąbrowa Mszadelska.

Po dotarciu do DW nr 704 należy skręcić na północ.

Tuż przy szosie we wsi Teresin, stoi tablica MwPWKRŁ pt. "Krwawa niedziela".

Zamieszczono na niej opis tragicznych wydarzeń z dnia 10.09.1939 i masakry ludności polskiej ze wsi Mszadla, Dąbrowa Mszadelska i Teresin, zabitych przez żołnierzy niemieckich.

Jadąc dalej w stronę Łyszkowic, przy szosie znajduje się pomnik ofiar drugiej wojny światowej. Znam to miejsce z WYCIECZKI Nr 195.

Obok ustawiona jest tablica informacyjna Urzędu Gminy w Dmosinie, na której zamieszczono opis tej wojennej masakry.

Szlak ciągnie się do końca obszaru gm. Dmosin i skręca w lewo w polną drogę.

Gravelowy trakt ciągnie się na zachód wzdłuż granicy z obszarem gminy Łyszkowice.

Potem łączy się z asfaltówką, która doprowadza do skrzyżowanie w osadzie Michałów.

Śmigam dalej na zachód przez Kraszew Wielki i Grodzisk.

Następnie przez wiadukt nad autostradą A-2 do wsi Dmosin Drugi.

Szlak wiedzie przez las do mostu nad rzeką Mroga.

Za Dmosinem II szlak skręca na południe do Dmosina.

Przy budynku UG ustawiona jest tablica z mapą gminy oraz plansza MwPWKRŁ.  

Zamieszczono na niej wiadomości z historią tego regionu. Zobacz koniecznie WYCIECZKA Nr 78.

Przy cmentarzu parafialnym ustawiona jest tablica edukacyjna pt. "Śladami Powstania Styczniowego 1863 roku w Gminie Dmosin".

Na terenie nekropolii znajduje się pomnik dla uczczenia pamięci 126 żołnierzy Wojska Polskiego i członków ruchu oporu, którzy walcząc z niemieckim okupantem oddali swe życie za Ojczyznę. 

Przy ogrodzeniu cmentarza stoi tablica edukacyjna "Kwatera wojenna z 1939 r. w Dmosinie".

Ważnym obiektem stolicy gminy jest wybudowany w roku 1728 kościół p.w. św. Andrzeja Apostoła i św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy. Za każdym razem zachwyca mnie piękna figura Matki Boskiej i zawsze robię tu zdjęcie.

Na cokole tuż pod medalionem z profilem papieża Piusa X, umieszczona jest tablica wotywna z napisem "W hołdzie dziękczynnym Najświętszej Marji Pannie za obronę cudowną przeciwko herezji marjawickiej i za utrzymanie parafii Dmosin przy Św. Rzymsko-Katolickim Kościele tę figurę na wieczną rzeczy pamiątkę wznoszą dzieci Marji, mieszkańcy wsi Dmosin, Szczecin, Lubowidza, Karwoszczyzna, Kraszew, Kuźmy, Błowicze, Różyce Dmosińskie, Michałów i inni".

Z Dmosina szlak kieruje się na południe do wsi Nagawki. Zobacz proszę WYCIECZKA Nr 95.

W tej miejscowości szlak skręca na zachód do skansenu - Centrum Folkloru Polskiego.

Stamtąd prowadzi polną drogą do wsi Lubowicza. Kolory wiosny na trasie są niesamowite !

Kolejny etap szlaku to przejazd na południe w kierunku wsi Kolonia Wola Cyrusowa. 100 metrów przed skrzyżowaniem, skręca się w prawo w leśny dukt. Na drzewie zawieszony jest logotyp szlaku pamięci.

Wyjeżdża się na asfaltówkę prowadzącą do wsi Niesułków Kolonia. To także trasa czarnego szlaku rowerowego po PKWŁ.  

Na skraju lasu ustawiona jest kolejna tablica projektu MwPWKRŁ. Na planszy zawarto wiadomości dot. "Walk w rejonie cmentarza z 1914 r. w Lesie Poćwiardowskim".

Przy tej tablicy szlak skręca na krótko na południe, do cmentarza z 1914 r. w Uroczysku Poćwiardówka.

To ważne miejsce odwiedzałem już w przeszłości wielokrotnie - zobacz np. WYCIECZKA Nr 313.

Cmentarz kryje prochy do 2000 żołnierzy niemieckich i rosyjskich oraz wielu Polaków wcielonych w szeregi armii obu państw zaborczych.

Za nekropolią szlak skręca na wschód i prowadzi po trasie zielonego szlaku pieszego po Parku Krajobrazowym Wzniesień Łódzkich.
 

Przecudowna trasa doprowadza do szosy we wsi Wola Cyrusowa Kolonia.

Tam szlak skręca na wschód i wiedzie do kościoła mariawickiego w Woli Cyrusowej.

Wola Cyrusowa - pomnik powstańców styczniowych i tablica edukacyjna. Zobacz więcej WYCIECZKA Nr 128.

Pomnik "Chłopom Bojownikom o niepodległość z 1863 roku", przedstawia chłopa w regionalnym stroju. To Wawrzyniec Rykała - powstaniec, który wsławił się wyjątkowym męstwem podczas bitwy pod Wolą Cyrusową.

Na cmentarzu w Woli Cyrusowej znajduje się mogiła zbiorowa żołnierzy Wojska Polskiego.

Pochowano tu żołnierzy z 36 pp 28 DP, 30 Pułku Strzelców Kaniowskich 10 DP oraz Wołyńskiej Brygady Kawalerii Armii "Łódź", poległych w dniu 8 września 1939 roku.

Przy kwaterze wojennej ustawiona jest tablica edukacyjna.

Z Woli Cyrusowej jedzie się na południe do osady Jabłonów.

Następnie w prawo - na zachód, przez pola do skraju lasu.

Znajduje się tak niezwykle urokliwy "Obszar Natura 2000 Wola Cyrusowa".

Obszar stanowi kompleks naturalnych, niewielkich oczek wodnych. Są one bardzo cennym miejscem występowania 11 gatunków płazów (np. kumaka nizinnego i traszki grzebieniastej).

Leśny szlak doprowadza do drewnianego młyna nad rzeką Mrożyca.

Przy obiekcie ustawiona jest tablica MwPWKRŁ pt. "Młyn w Dąbrówce Małej".

Te tereny nad Mrożycą poznałem dobrze w czasie WYCIECZKI Nr 324.

Młyn zbudowano w 1948 roku na miejscu poprzedniego, rozebranego przez Niemców podczas II wojny światowej.

Zrujnowany dom w Dąbrówce Małej.  

Szlak prowadzi dalej do drogi na granicy Tadzina i wsi Marianów Kołacki. Stoi tam tablica MwPWKRŁ pt. "Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich". 

Położony pomiędzy Łodzią, Brzezinami i Strykowem park, obejmuje swoim zasięgiem teren 2 miast - Łodzi i Brzezin oraz 5 gmin : Nowosolna, Stryków, Brzeziny, Dmosin i Zgierz.

Z Dąbrówki Małej szlak kieruje się nadal na południe wzdłuż "Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego Górna Mrożyca".

Pedałuje się wzdłuż rzeki do Uroczyska Tadzin-Szymaniszki.

Stoi tam tablica edukacyjna MwPWKRŁ. Znam ten leśny raj np. z WYCIECZKI Nr 454.

Kolejna tablica MwPWKRŁ stoi przy skrzyżowaniu szlaku z leśną ulicą Wojska Polskiego.

Na planszy opisano  "Stanowiska obronne w uroczysku Tadzin-Szymaniszki". Zobacz np. WYCIECZKA Nr 629.

Szlak prowadzi dalej po ul. Reymonta do zabytkowego cmentarza żydowskiego.

Następny przystanek to cmentarz ewangelicki w Brzezinach.

Przed bramą ustawiona jest tablica edukacyjna MwPWKRŁ.

Na terenie nekropolii znajdują się m.in. groby żołnierzy niemieckich i rosyjskich poległych w Brzezinach w dniach 18-24 listopada 1914 roku.

Więcej na ten temat - WYCIECZKA Nr 244.

Brzeziny Plac Jana Pawła II i "Pomnik Bohaterów 1939-1945". 

Szlak wiedzie cały czas ulicami Brzezin do Parku Miejskiego. 

Stoi tam tablica MwPWKRŁ pt. "Brzeziny na linii frontu".

Warto jeszcze zajrzeć na cmentarz parafialny przy ul. Strykowskiej. Znajduje się tam "Miejsce wiecznego spoczynku żołnierzy polskich Armii Łódź i Armii Pomorze poległych w walce z najeźdźcą hitlerowskim we wrześniu 1939 roku". 

Na terenie nekropolii stoi pomnik pamięci żołnierzy Armii Czerwonej, którzy brali udział w walkach o wyzwolenie miasta w 1945 roku.

Przy cmentarzu ustawiona jest tablica MwPWKRŁ pt. "Cmentarz rzymskokatolicki w Brzezinach".

Od cmentarza szlak przenosi się na ul. Krasickiego i prowadzi do przysiółka Pokrętki.

Tu istotna uwaga : na szlak powinno się ruszyć parę godzin przed południem tak, aby zdążyć go przejechać za dnia - przed zachodem słońca.

Ten odcinek szlaku to terenowa przeprawa do wsi Helenów. Tam kierujemy się na południe do przydrożnej kapliczki.

Stoi przy niej tablica MwPWKRŁ pt. "Do cmentarza w Wiączyniu Dolnym" (zobacz WYCIECZKA Nr 194).

Stamtąd do Małczewa, gdzie przy szosie na Brzeziny stoi kolejna tablica z historią tej miejscowości.

W Małczewie szlak prowadzi do cmentarza wojennego z 1914 roku.

Tę niewielką nekropolię poznałem podczas WYCIECZKI Nr 676.

Z Małczewa szlak wiedzie polną drożyną na wschód.

Dalej na południe do cmentarza wojennego na terenie Uroczyska Pustułka.

Przy wejściu zamontowana jest duża tablica MwPWKRŁ z opisem tego miejsca. Byłem już tutaj wielokrotnie - zobacz np. WYCIECZKA Nr 155.

Pojawiła się nowa tablica pt. "Gałkówek i okolice w okresie Wielkiej Wojny".

Cmentarz pod Witkowicami należy do największych cmentarzy z okresu I wojny światowej w regionie łódzkim.

Największa bitwa odbyła się w Gałkowskim lesie w dniu 23 listopada 1914 roku. Na pozycję zajętą przez 24 pułk syberyjski uderzyły z rejonu Andrespola, Bukowca i Rokicin niemieckie 49 i 59 rezerwowe dywizje piechoty oraz 3 Dywizja Gwardii pod dowództwem generała Reinharda von Scheffera. 

Kolejny fragment szlaku przebiega przez Gałkówek Kolonię i Gałkówek Parcela do Gałkowa Dużego i Gałkowa Małego.

Na trasie do Justynowa warto skręcić na południe. W lesie przy torach kolejowych znajduje się jednostka wojskowa - Regionalna Baza Logistyczna Wojska Polskiego. Od 1942 roku wojska III Rzeszy przechowywały tu amunicję. W 1944 roku na terenie składnicy doszło do ogromnej eksplozji materiałów wybuchowych. 

10 minut przed godz. 21 melduję się pod tablicą wjazdową do Justynowa.

Objazd szlaku pamięci kończę pod tablicą "Muzeum w przestrzeni-wielokulturowe korzenie regionu łódzkiego". 

 Wg mojego licznika szlak liczy sobie 135 km.
 

Z Justynowa sprawnie dojeżdżam do Łodzi i kończę tę niesamowitą przygodę. Tak sobie myślę, że Szlak Pamięci MwPWKRŁ jest ważnym elementem lokalnej historii i kultury, pozwalającym na lepsze zrozumienie przeszłości regionu łódzkiego.
Już się nie mogę doczekać, aby wyruszyć na dwa pozostałe szlaki  - przyrodniczy i kulturowy. Postaram się je przejechać jeszcze w tym sezonie !