Łódź to miasto wielu pięknych kamienic, które budują charakter nie tylko łódzkiego śródmieścia. Szacuje się, że w całym mieście tego typu budynków jest około 8 tysięcy !
Wiele z nich nie wytrzymuje jednak próby czasu. Tak się stało niedawno z kamienicą przy ul. Zielonej 6, która objęta została programem Mia100kamienic.
4-kondygnacyjna kamienica przy ul. Zielonej 6 powstała pod koniec XIX wieku.
Zaprojektował ją miejski architekt Franciszek Chełmiński. Na
przestrzeni lat stan nieruchomości ulegał degradacji.
W trakcie remontu wybrzuszyła się ściana budynku w oficynie i podjęto decyzję o jej wyburzeniu. Sytuacja była na tyle poważna, że zablokowano ruch kołowy na ul. Zielonej. Co będzie dalej z tą zabytkową kamienicą ? Czas pokaże !
Na dziś zaplanowałem sobie daleką trasę w malownicze okolice powiatu kutnowskiego. Tak więc po "odpowiednim" początku wycieczki, zabieram się do ostrego pedałowania i ruszam z kopyta w północne rejony Łodzi. Na zdjęciu skrzyżowanie ul. Zachodnia/Zgierska.
NA TRASIE DO PNIEWA i ŚLESZYNA
Zgierz ul. Łódzka - wiadukt kolejowy.
Zgierz - nowoczesne budynki mieszkalne przy ul. 1 Maja.
Stare Miasto w Zgierzu i zabytkowy drewniak przy ul. Długiej.
Zgierz ul. Długa 3 - mural "Zgierz otwarty", który widoczny jest od strony ul. Armii Krejowej.
Na muralu widać trzy świątynie – synagogę, kościół ewangelicko-augsburski i kościół katolicki, które współistniały w mieście do czasu wybuchu II wojny światowej. Jest także powitanie w trzech językach – niemieckim, hebrajskim i rosyjskim.
SOKOLNIKI PARCELA
Ze Zgierza kieruję się do wsi Sokolniki Parcela. Na zdjęciu skrzyżowanie z DW nr 708.
Staw w parku podworskim.
Ośrodek Zdrowia w Sokolnikach Parceli.
Ustawiona jest tam tablica edukacyjna pt. "Trasa turystyczno-historyczna 32 Eskadry rozpoznawczej z 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu".Umieszczono na niej biało-czerwoną szachownicę - symbol
polskiego lotnictwa wojskowego, herb Gminy Ozorków, graficzne
przedstawienie lotniska polowego 32 Eskadry Rozpoznawczej, dane
techniczne samolotu rozpoznawczo-bombowego "Karaś" PZL-23b oraz mapkę działań operacyjnych 32 Eskadry Rozpoznawczej. Okazuje
się, że w dniach od 27 sierpnia do 6 września 1939 roku, w Sokolnikach
stacjonowała 32 Eskadra Rozpoznawcza, która dysponowała 10 samolotami
typu PZL 23B "Karaś" i jednym samolotem łącznikowym RWD-8.
Filary bramy wjazdowej na teren dawnego założenia dworskiego.
MODLNA
Po okrążeniu dawnego majątku sokolnickiego, docieram do drogi wojewódzkiej nr 708. Wjeżdżam do wsi Modlna, którą znam dobrze z WYCIECZKI Nr 113.
Ponownie zwiedzam cmentarz parafialny w Modlnej.
W centralnej części nekropolii stoi zabytkowa kaplica pw. św. Marcina z 1886 roku, która została "Odrestaurowana staraniem Parafian i Proboszcza w 2007 roku".
W zachodniej części cmentarza znajdują się 142 groby żołnierzy 17-tej Wielkopolskiej Dywizji Piechoty Armii "Poznań". Wszyscy polegli w walce z hitlerowskim najeźdźcą podczas Bitwy nad Bzurą, w dniach 10-12 września 1939 roku.
"Tym, którzy złożyli na ołtarzu Ojczyzny w 1939 roku najwyższą ofiarę z krwi własnej - wdzięczni Rodacy".
"Miejsce
wiecznego spoczynku Żołnierzy Polskich 56 PP 25 Kaliskiej DP 68 PP, 69
PP, 70 PP, 17 PAL 17 Gnieźnieńskiej Dywizji Piechoty Armii "Poznań" poległym w bitwie nad Bzurą w walce z hitlerowskim najeźdźcą w dniach 10-12 września 1939 roku".
"Projektantem i wykonawcą pomnika był pan Zenon Sieradzki".
Tablica edukacyjna z opisem walk nad Bzurą.
Wizerunki dowódcy Armii "Poznań" gen. Tadeusza Kutrzeby i dowódcy 17 DP płk. dypl. Mieczysława Mozdyniewicza.
Wykaz "Żołnierze pochowani na cmentarzu w Modlnej".
Każdego roku, w rocznicę Bitwy nad Bzurą, odbywają się uroczystości patriotyczne z udziałem władz państwowych i samorządowych, kombatantów, Wojska Polskiego, młodzieży szkolnej, społeczeństwa i rodzin poległych żołnierzy.
Pomnik na grobie księdza Franciszka Ksawerego Gadomskiego, który zmarł w dniu 5 września 1879 roku.
Następnie oglądam ponownie kościół parafialny p.w. Bożego Ciała. Widziałem go już np. podczas WYCIECZKI Nr 29 , WYCIECZKI Nr 52 i wielu innych.
DW nr 708 i rozjazd do wsi Małachowice. Za drogowskazem znajduje się park wiejski w Modlnej.
Ustawiona jest tam tablica pt. "Szlak Zielony Stryków-Góra Św. Małgorzaty". Na planszy umieszczono mapę szlaku oraz najważniejsze wiadomości na temat Modlnej.
Szlak ma długość 44 km i łączy swym zasięgiem dwa powiaty łęczycki oraz zgierski. Muszę go kiedyś przejechać !
Wyjeżdżam z Modlnej kierując się z DW nr 708 na północ. Jest to szosa prowadząca do Gieczna.
Jadę przez Brachowice do wsi Śladków Górny.
Ta okolica położona jest na wysokości ponad 160 m n.p.m. i nic dziwnego, że tuż przy szosie ulokowana została BAZA OBCYCH... "ONI są wszędzie" !!! 👽
Pędzę z górki przez Śladków Rozlazły.
Dalej cały czas na północ przez Mysłówkę.
Następnie przez Czerników.
W tej wsi skręcam w prawo w nową drogę, przy której stoi tablica informacyjna.
"Projekt zrealizowany w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych 2008-2011. Nazwa projektu : Przebudowa drogi gminnej nr 104225E (dawny numer 313017) w miejscowości Czerników. Projekt zrealizowany w 2009 roku" oraz dane szczegółowe projektu.
Jadę na wschód do mostu na polnej strudze.
Do barierki mostu przytwierdzona jest tabliczka szlaku rowerowego. Przez te tereny przebiega szlak o nazwie "W centrum Polski", który liczy sobie ponad 300 km. Mam nadzieję, że kiedyś tam, za parę lat, uda mi się go przejechać w całości !!!
Dojeżdżam do wsi Boguszyce.
Skręcam na północ i jadę do boguszyckiego młyna.
Młyn położony jest nad rzeką o nazwie Struga.
Za Boguszycami znajduje się wieś Pokrzywnica.
Tam skręcam w prawo w drogę prowadzącą do wschodniej części osady.
Dojeżdżam do szosy na odcinku Piątek-Leśmierz.
Skręcam w prawo na Piątek.
Wyprzedzam furmankę, którą ciągną dwa piękne konie zimnokrwiste. Taki obrazek, to już rzadkość na drogach regionu łódzkiego.
Piątek znam doskonale z kilkunastu poprzednich wycieczek. Zobacz koniecznie WYCIECZKĘ Nr 96. Na zdjęciu pomnik "Geometrycznego środka Polski".
Z Piątku kieruję się do wsi Łęka.
Jadę po DW nr 703 i za stacją benzynową skręcam w lewo.
Jest to szosa prowadząca do Łazina. Jadę na północ przez Łękę.
Dojeżdżam do zakrętu drogi, przy którym znajduje się brama wjazdowa na teren dawnego założenia dworskiego.
W centrum parku widać pozostałości po zabudowaniach dworskich.
Potem pruję na wschód do wsi Orenice. Oglądam kapliczkę, która stoi przy skrzyżowaniu.
Skręcam na północ i jadę do budynku remizy strażackiej. Potem jeszcze dalej do końca asfaltowej drogi, która kończy się w szczerym polu.
Wracam do kapliczki i skręcam w lewo. W ten sposób docieram do wiaduktu nad autostradą A-1.
Zjeżdżam do skrzyżowania we wsi Stare Orenice.
Skręcam w lewo i ponownie jadę przez Orenice. Trafiam pod bramę wjazdową do dawnego majątku dworskiego.
Dwór w Orenicach został wzniesiony prawdopodobnie na przełomie XVIII i XIX wieku. Jest to budynek z drewna modrzewiowego, od zewnątrz oszalowany deskami. Od frontu dwór zdobi ganek z dwiema kolumienkami, zwieńczony szczytem.
Dwór otaczają pozostałości parku dworskiego. Zachowały się też budynki gospodarcze folwarku.
Mijanka z autobusem szkolnym na trasie do Łazina.
We wsi Łazin skręcam na chwilę w polną drogę wiodącą na zachód.
Szutrówka doprowadza pod bramę do dawnego założenia dworskiego.
Był tu kiedyś dwór z 1880 roku, na miejscu którego powstał współczesny budynek. Nowoczesny dwór otacza piękny park z wieloma okazami zabytkowych drzew.
Przejeżdżam przez malowniczy obszar Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Na zdjęciu rzeka Moszczenica. Mijam kościół w Orłowie i kieruję się ciągle na północ.
Szybkim tempem docieram do wsi Zleszyn, gdzie pośród kwitnącego rzepaku sterczy szkaradna BAZA OBCYCH 👽
Przejeżdżam przez niebezpieczne skrzyżowanie z drogą krajową nr 92.
Stoi przy nim baner z reklamą zamku w Oporowie. To tylko 11 km stąd i oczywiście pojadę tam w niedalekiej przyszłości. Ale po kolei ! Najpierw muszę poznać wszystkie ważniejsze miejscowości przed Oporowem. Nie wiem ile to potrwa i kiedy tam dotrę. Nie martwię się takimi sprawami i robię swoje ! Systematycznie, krok po kroku poznaję cały region łódzki.
PNIEWO - ZWIEDZANIE
A na dziś zaplanowałem sobie poznanie wsi Pniewo, która położona jest w powiecie kutnowskim, w gminie Bedlno.
Park wiejski, który znajduje się przy szosie do Żychlina.
Staw na terenie zieleńca, na którym zadomowiła się rodzina łabędzi.
Teren parku został niedawno ładnie zagospodarowany. Wytyczono alejki z latarniami i ławkami oraz ustawiono wiaty z siedziskami.
Następnie kieruję się pod bramę wjazdową na teren dawnego założenia dworskiego.
Znajduje się tutaj dwór, który został wzniesiony został na początku XX wieku przez właścicieli wsi.
Po II wojnie światowej dwór został zaadaptowany na Dom Pomocy Społecznej, który działa w nim do dziś.
Położony jest w parku krajobrazowym o powierzchni około 2 hektarów,
założonym w II połowie XIX stulecia. Całość jest ładnie utrzymana.
Ruszam dalej w stronę przejazdu kolejowego.
Przez wieś Pniewo przebiega bardzo ważna linia kolejowa nr 3, na międzynarodowej trasie Berlin – Moskwa.
Skręcam na wschód i jadę wzdłuż zabudowań kolejowych. Po lewej nieczynna wieża ciśnień.
Po drugiej stronie ulicy znajduje się zdewastowany dworek z końca XIX wieku.
Niestety nie znalazłem na jego temat żadnych informacji.
Na terenie wsi Pniewo znajduje się dworzec kolejowy stacji Żychlin. Spod dworca kursują autobusy Zakładu Komunikacji Miejskiej w Żychlinie.
Żychlin to druga stacja pośrednia, położona na odcinku Łowicz - Kutno. W latach 90. przeszła ona modernizację, podobnie jak pozostałe niewielkie stacje na całej linii. Obecnie posiada 4 tory główne oraz kilka torów bocznych, umożliwiających załadunek i rozładunek wagonów towarowych.
Jadę dalej na wschód przez nst. miejscowości : Wydmuch.
Karolew.
Brzeziny.
ŚLESZYN - ZWIEDZANIE
Wreszcie docieram do Śleszyna, który obrałem sobie za główny cel dzisiejszej wycieczki. Śleszyn (dawniej Śleszyn Wielki), to spora wieś położona w powiecie kutnowskim, w gminie Żychlin.
We wsi znajduje się gorzelnia zbudowana w 1908 roku.
Gorzelnia "Okovita" sp. z o.o. produkuje wódki głównie na rynek wschodnioeuropejski.
Przydrożna kapliczka w formie kamiennej groty.
Zabudowania dawnego folwarku.
Brama wjazdowa na teren założenia dworskiego - ul. Kasztanowa 27.
Dwór został wzniesiony w latach 1833-1834 dla rodziny Pruszaków herbu Leliwa. W roku 1947 po przeprowadzonym remoncie umieszczono w nim biura urzędowe, a następnie zorganizowano w nim szkołę podstawową. W roku 1945 majątek przeszedł w posiadanie rodziny Froelichów.
Dwór zbudowany został na planie prostokąta i posiada na bokach elewacji frontowej dwa symetryczne ryzality ale najbardziej charakterystycznym i dekoracyjnym elementem jest monumentalny portyk, zwieńczony trójkątnym tympanonem wspartym na dwóch filarach i dwóch jońskich kolumnach.
Tympanon został wypełniony płaskorzeźbami nawiązującymi do rolnictwa, gdzie nie umieszczono herbu lecz symbole narzędzi pracy na wsi : brona, konewka, grabie, snopek i słońce.
Dwór w Śleszynie w roku 1976 był miejscem akcji serialu "Zaklęty Dwór" w reżyserii Antoniego Krauze.
Cały obiekt otoczony jest parkiem krajobrazowym o powierzchni ok.1,5 hektara.
Oraz wysokim murem wykonanym z kamienia.
Dawny ośrodek zdrowia w Śleszynie, który przeznaczono na cele mieszkalne.
Kościół parafialny p.w. św. Aleksandra w Śleszynie, który wybudowano w latach 1833-1835 z fundacji dziedzica wsi Tomasza Aleksandra Pruszaka.
Na ścianie frontowej zawieszone są dwie tablice epitafijne : "D.O.M. Drogim cieniom Ś.P. Teodory z Okólskich Zaborowskiey urodzonej d. 6 sierpnia 1816 r. zmarłej d. 5 sierpnia 1848 r. złożył tę pamiątkę pozostały Mąż".
"D.O.M. Pamięci Xawerego Zaborowskiego Sędziego Ziemi gostyńskiej zmarłego w dniu 9 września 1807 r. w wieku lat 40 pozostały Syn".
Jest to świątynia murowana, w stylu klasycystycznym, z trzema ołtarzami, w której zachowało się XIX-wieczne wyposażenie.
Ołtarz główny kościoła.
Ołtarz boczny prawy.
Zabytkowa chrzcielnica z końca XIX wieku.
Tablica pamięci "Ś.P. ks. Stanisław Kowalewski Proboszcz Parafii Śleszyn, aresztowany za wiarę, kościół i Ojczyznę przez okupanta niemieckiego, zginął z obozie śmierci w Dachau dnia 6.VII.1942 r. Na wieczną pamięć wdzięczni parafianie".
Ambona śleszyńskiej świątyni.
Ołtarz boczny lewy.
Chór muzyczny i organy kościoła.
Obejrzenia kościoła zawdzięczam sympatycznej pani, która akurat sprzątała wnętrze Domu Bożego. Bóg zapłać dobra kobieto !!!
Przy kamiennym parkanie kościoła, znajduje się murowana dzwonnica.
Za świątynią jest jeszcze murowana plebania, którą wzniesiona w 1840 roku.
Z historii miejscowości wiadomo, że w 1832 roku Tomasz Aleksander Pruszak zakupił od Edwarda Łączyńskiego dobra Śleszyn, złożone z folwarków Śleszyn, Klotyldów, Zosinów, Trzciniec i Kamilów.
Podczas powstania listopadowego Tomasz Aleksander Pruszak walczył w 27 Pułku Strzelców Konnych, m.in. w bitwach pod Grochowem, Wawrem i Ostrołęką. Zmarł 25 sierpnia 1856 r. w Budzyniu.
Kapliczka-krzyż na kopcu połączonych ze sobą kamieni.
Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej.
Brama wejściowa na teren cmentarza parafialnego w Śleszynie. Znajduje się tutaj kilka pomników i mogił, które są ważne dla historii tej okolicy.
Tu spoczywa ksiądz Aleksander Suchecki, proboszcz Parafii Śleszyn. Żył lat 76 i zmarł 9 listopada 1901 roku. Pomnik wykonała firma "R. S. Lubowiecki Dzika 68 w Warszawie".
Oglądam kolejne dwie kwatery grobowe duchownych. Po lewej stronie widoczna mogiła z żeliwnym pomnikiem i tablicą epitafijną.
"Ś.P.
Xiądz Jakób Kostrzewski Proboszcz Śleszyński urodzony 1804 roku, zmarł
d. 10 stycznia 1870 roku w 42 roku kapłaństwa a po 34 r. jako Proboszcz
Śleszyński".
Z prawej strony znajduje się pomnik z inskrypcją o treści : "Błogosławieni pokój czyniący. Ś.P. Ksiądz Aleksander Gibasiewicz żył lat 46, w kapłaństwie 23. Zm. 30 maja 1881 r. Niechaj duszy Twej świeci łaska Pana. Wdzięczna rodzina z parafjanami".
Kwatera grobowa żołnierzy polskich, którzy polegli w dniu 17 września 1939 roku.
Przy mogile zatknięty jest krzyż z drzewa brzozy z żołnierskim hełmem.
Pomnik na grobie poety Michała Szeluty - ochotnika, żołnierza Wojska Polskiego, który zginął 15 września 1939 roku.
Znajduję jeszcze jedną mogiłę, gdzie spoczywa "Edward Pepliński z Bydgoszczy, podoficer Wojska Polskiego. Zginął przy przekraczaniu granicy w czasie okupacji hitlerowskiej 1939-1945".
POWRÓT DO ŁODZI
Po zwiedzeniu cmentarza kończę wizytę w Śleszynie i ruszam w drogę powrotną do Łodzi. Pedałuję wąską asfaltówką na południe, wijącą się pośród pól obsianych rzepakiem.
Przejazd kolejowy na trasie linii nr 3 z Kutna do Łowicza.
Wieś Zosinów w powiecie kutnowskim, w gminie Bedlno.
Skrzyżowanie z drogą krajową nr 92 /trasa na odcinku Zduny-Plecką Dąbrowa.
Nieczynny bar przy DK nr 92.
Wjeżdżam na teren Powiatu Łowickiego, Gmina Zduny. Po lewej rozjazd do osady Klotyldów.
Skręcam z drogi krajowej nr 92 w prawo - w rozjazd do wsi Baków Górny.
Młyn z początku XX wieku w Bąkowie Górnym.
Bąków Górny - tablica wjazdowa.
Niszczejący drewniak - dom mieszkalny z początku XX wieku.
Rozjazd w lewo do wsi Wiskienica.
Kapliczka z figurą św. Rocha z końca XIX wieku.
Zadbany dom sołtysa wsi Bąków Górny - zobacz więcej WYCIECZKA Nr 253.
Krzewy kwitnącego bzu - przy opuszczonym gospodarstwie we wsi Bielawy.
Stawy hodowlane w Psarach.
Szosa na odcinku Bielawy-Psary i samotna brzoza.
Dwór nad stawem we wsi Psary.
Rzeka Mroga na granicy wsi Psary i Waliszew Dworski.
Tabliczka wyjazdowa z osady Skubiki. Wjeżdżam na teren Powiatu Zgierskiego i Gminy Głowno.
Boczki Domaradzkie.
Remiza strażacka we wsi Boczki Domaradzkie.
Boczki Domaradzkie - rozjazd do sioła Popówek.
W Boczkach Domaradzkich znajduje się obelisk, gdzie w dniu 12 września 1939 roku poległ dowódca 15 Pułku Ułanów Wielkopolskich ppłk. Tadeusz Mikke. Został pochowany na cmentarzu w Bielawach (zobacz zdjęcie tablicy).
Ziewanice.
Silosy i murowany młyn w Ziewanicach.
Młyn i most na rzece Mroga na Patykach - przysiółka wsi Ziewanice.
Rzeka Mroga.
Staw przy młynie.
Oczko wodne na polach wsi Ziewanice.
Remiza strażacka OSP Ziewanice.
Skrzyżowanie na granicy wsi Ziewanice i Antoniew. Stoi przy nim opuszczony drewniak.
Rezerwat przyrody Zabrzeźnia - tablica przy drodze Ziewanice-Głowno.
Tablica wjazdowa do miasta Głowno.
Wieża ciśnień przy stacji PKP - ul. Kolejowa.
Szosa we wsi Kalinów.
Z Kalinowa pedałuję do Niesułkowa. Stamtąd do wsi Byszewy, gdzie przy sklepie zauważam nową tablicę z napisem "Sołectwo Byszewy".
Na planszy umieszczono plan sołectwa oraz : mapkę z obszarem Gminy Nowosolna.
Logo Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich.
Logo Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego.
Plichtów - droga w stronę wsi Kalonka.
ŁÓDŹ
Ulica Pomorska na łódzkich Mileszkach. Ustawiono tam nową tablicę z napisem "Użytek ekologiczny Mokradła przy Pomorskiej".
Mokradła przy ulicy Pomorskiej powstały na miejscu dawnych glinianek, stanowiących miejsce rozrodu płazów.
Centralny Szpital Kliniczny Instytut Stomatologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi ul. Pomorska 251.
ul. Pomorska - Rondo Solidarności.
"Ryneczek" przy skrzyżowaniu ulic Kilińskiego i Jaracza. Stoi tam wymalowany samochód dostawczy.
Majową wycieczkę kończę na ul. Stefana Jaracza. Ulica ta do końca 1949 roku nazywała się Cegielniana, ponieważ prowadziła do cegielni.
Przy ul. Jaracza 26 znajduje się Gimnazjum im. Królowej Jadwigi. Budynek szkoły został oddany do użytku w dniu 15 września 1924 roku. Obiekt ten zbudowany w stylu klasycyzmu akademickiego, posiada około 3000 m² powierzchni użytkowej.
Na ścianie frontowej umieszczona jest tabliczka z napisem "W tym budynku przed II wojną światową mieściła się Szkoła im. Królowej Jadwigi".
Wchodzę na teren dziedzińca szkolnego, który pełni funkcję boiska sportowego.
Teren szkoły otoczony jest murem, który odgradza placówkę od okolicznych posesji.
Na murze znajduje się ciąg graffiti, które powstało podczas imprezy w dniu 5 czerwca 2011 r. oraz 29 listopada 2012 roku.
Kolorowe malunki to dzieło uczniów miejscowej szkoły.
Grupa uczniów wraz z opiekunami stworzyła graffiti przedstawiające bohaterów popularnych książek dla dzieci.
Wykonanie malowidła potraktowano jako doskonałą okazję do przeprowadzenia warsztatów malarstwa ściennego.
Dzieci pozostawiły po sobie autograf w postaci chmurki ze swoimi imionami i datą wydarzenia.
I tym szkolnym akcentem, kończę wycieczkę do wsi Pniewo i Śleszyna. To była bardzo udana eskapada i ślę do wszystkich wiadomość, że moja kolejna majowa przejażdżka już wkrótce !!! 😄
W Walewicach trzeba obejrzeć przepiękny pałac Walewskich, z ponad 200 letnimi, oryginalnymi tapetami,choć to nie one, ani nie też nie dęby walewickie, a romans właścicielki Marii Walewskiej z Napoleonem, rozsławił to miejsce. W pałacu jest restauracja. Pałac można zwiedzać w sobotę i niedzielę o pełnych godzinach (do 15.00). Polecam też zerknąć na cmentarz w Kiernozi,gdzie Walewska jest pochowana.
W Walewicach trzeba obejrzeć przepiękny pałac Walewskich, z ponad 200 letnimi, oryginalnymi tapetami,choć to nie one, ani nie też nie dęby walewickie, a romans właścicielki Marii Walewskiej z Napoleonem, rozsławił to miejsce. W pałacu jest restauracja. Pałac można zwiedzać w sobotę i niedzielę o pełnych godzinach (do 15.00). Polecam też zerknąć na cmentarz w Kiernozi,gdzie Walewska jest pochowana.
OdpowiedzUsuń